Jak wspomniano wcześniej, autoklaw jest odpowiednikiem szybkowaru. Różnica polega na tym, że działanie
autoklaw jest poważniejszy.
Instrumenty przeznaczone do sterylizacji przechowywane są w komorze znajdującej się w dolnej części autoklawu. Po włączeniu autoklawu do komory wprowadzana jest gęsta chmura pary. W tym momencie ciśnienie i temperatura zaczynają rosnąć. Zazwyczaj większość autoklawów będzie chciała utrzymać temperaturę około 120°C (około 250°F).
Urządzenie zawiera również szereg zaworów i rurociągów umożliwiających przedostawanie się pary do komory i kierowanie zanieczyszczonego powietrza do wylotu. Nie jest również konieczne stosowanie określonej kombinacji 120°C i 15 minut. W zależności od materiału wnętrza stosuje się różne kombinacje.
Na przykład wiadomo, że autoklawy utrzymują temperaturę 134–138°C przez 3 minuty. Podobnie, można również zastosować inne odpowiednie kombinacje.
Warunki te utrzymuje się przez około 15 minut, co jest wystarczające do zabicia każdego mikroorganizmu i wszelkich zarodników. Proces ten niszczy wnętrze drobnoustroju i skutecznie kończy jego istnienie. Po upływie niezbędnego czasu parę usuwa się i stopniowo zmniejsza się ciśnienie.
Proces polega na wypieraniu w komorze zanieczyszczonego powietrza parą nasyconą i wymuszeniu jej utrzymywania się, tak aby dłuższy czas ekspozycji zapewniał skuteczną sterylność. Należy pamiętać, że para nie jest zbyt gorąca i nie zawiera więcej niż 5% wilgoci.
